Cilj projekta „Proizvođači, korisnici i posledice prinudnog rada ‒ Srbija 1941‒1944“ je rasvetljavanje nekih važnih aspekata u periodu od 1941. do 1944. godine, kada je Srbija pod nemačkom okupacijom bila istovremeno i proizvođač i korisnik prinudnog rada. Istraživački tim veruje da je analiza ovog pitanja važna i potrebna, posebno u zemljama gde je pad komunističkih režima bio praćen političkim, ekonomskim i društvenim promenama koje su dovele do drastične revizije istorije u strogo nacionalističkom duhu, kao i rehabilitacije domaćih ličnosti i pokreta direktno odgovornih za afirmaciju nacionalsocijalizma u Srbiji.
Istraživački tim je sproveo nezavisno istraživanje arhivske građe u Srbiji i Nemačkoj o ključnim istorijskim akterima, lokacijama i narativima; uporedo je pregledana postojeća građa, zbog generalnog zanemarivanja teme i oskudne literature o prinudnom radu. Rezultat je objavljena naučna publikacija o prinudnom radu tokom Drugog svetskog rata u Srbiji sa sedam autorskih radova, dostupna na srpskom i nemačkom jeziku u štampanoj formi, i na engleskom jeziku u digitalnoj formi.
Projektni tim je organizovao takođe dva javna simpozijuma, jedan u Beogradu i drugi u Nirnbergu, na kojima su istoričari iz Srbije, Nemačke, Austrije i Švedske imali mogućnost da razmene iskustva, uporede stanje u istoriografijama i uspostave nove saradnje.
U toku projekta organizovane su i četiri studijske posete lokacijama prinudnog rada u Srbiji (Bor, Sajmište ‒ Beograd), Hrvatskoj (Jasenovac) i Nemačkoj (Flosenburg), a namera je bila približavanje teme široj javnosti, kao i analiza stanja sećanja i memorijalizacije žrtava prinudnog rada u Srbiji i inostranstvu.
Krajinji rezultat projekta je prvi veb-sajt sa fokusom na prinudni rad u Srbiji za vreme Drugog svetskog rata sa objavljenom publikacijom u engleskom izdanju, edukativnim materijalima za nastavnike srednjih škola na srpskom, i dokumentacijom proizašlom iz svih aktivnosti na projektu, prvenstveno izlaganjima učesnika sa dva održana naučna skupa i četiri studijske posete.
Projekat je realizovao Centar za istraživanje i edukaciju o Holokaustu iz Beograda u partnerstvu sa Humbolt univerzitetom u Berlinu, a podržan je od strane Fondacije za sećanje, odgovornost i budućnost u Nemačkoj (Stiftung Erinnerung, Verantwortung und Zukunft“ ‒ EVZ).
Projektni tim
Istoričarka i koordinatorka projekta u Nemačkoj - Sanela Schmid, Humbolt univerzitet
Sanela Schmid je 2012. godine doktorirala na Univerzitetu u Bernu doktorskom disertacijom po nazivom „Nemačka i italijanska okupacija u Nezavisnoj državi Hrvatskoj 1941‒1943/45“. Od 2012. do 2016. godine radila je na tomu 14 „Okupirana jugoistočna Evropa i Italija“ zbirke dokumenata „Progon i ubistvo evropskih Jevreja od strane nacističke Nemačke, 1933‒1945“. Trenutno organizuje naučnu mrežu na temu „Pljačka jevrejske imovine u Jugoslaviji od 1940. do 1945. godine“, sa sedištem na Humbolt univerzitetu u Berlinu (Katedra za nemačku istoriju u 20. veku). Autorka je brojnih naučnih publikacija iz oblasti Drugog svetskog rata i Holokausta.
Istoričar, Srbija - Milovan Pisarri, CIEH
Doktorirao je istoriju 2011. godine na Univerzitetu u Veneciji. U svom istraživačkom radu bavi se Holokaustom, i genocidom nad Romima u Drugom svetskom ratu u Srbiji. Objavio više naučnih radova i članaka. Bio je jedan od suosnivača „Centra za istraživanje i edukaciju o Holokaustu“. Osnivač "Centra za primenjenu istoriju". Kao stručnjak je angažovan u Nacionalnoj radnoj grupi na projektu izrade edukativnih materijala o Holokaustu i antisemitizmu u Srbiji, koji će realizovati Kuća Ane Frank iz Amsterdama u saradnji s Ministarstvom prosvete Republike Srbije i Organizacijom za evropsku bezbednost i saradnju (OEBS).
Web-administrator, dizajn, fotografija - Nikola Radić Lucati, CIEH
Likovni umetnik, postdiplomac akademija u Beogradu i Jerusalimu, od 2000. predavao medijsku umetnost na Bezalel akademiji umetnosti u Jerusalimu, i fotografiju na koledžu Camera Obscura u Tel Avivu. Redovno izlaže, a mnoge od svojih izložbi je posvetio ideji prava manjina na interpretaciju i reprezentaciju sopstvene istorije. Javno aktivan, piše i predaje o pitanjima medijske reprezentacije manjina, izlagač i učesnik brojnih konferencija, predavanja, radionica i seminara o Holokaustu, istorijskom revizionizmu, kulturi sećanja, genocidu nad Romima i o srodnim temama. Suosnivač je Centra za istraživanje i edukaciju o Holokaustu.
Koordinatorka projekta u Srbiji - Ružica Dević, CIEH
Diplomirala je filozofiju na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Beogradu. Preko 10 godina je angažovana kao aktivistkinja i koordinatorka u oblasti ljudskih prava, suočavanja sa prošlosti, na radu sa manjinama i marginalizovanim grupama. U Inicijativi mladih za ljudska prava je radila od 2007. godine na programima regionalne saradnje između Kosova, Srbije i BiH. Bila je angažovana 2015/2016. kao istraživačica i koordinatorka na projektu stvaranja digitalne arhive jevrejske zajednice Srbije pre Drugog svetskog rata od strane Saveza jevrejskih opština Srbije. U 2017. je provela četiri meseca na fellowship programu američke vlade, Biroa za edukaciju, u Muzeju Holokausta u Los Anđelesu. Kao članica CIEH-a je aktivna od 2016. godine kao koordinatorka na različitim projektima.
Asistent - Jasmina Lazović, CIEH
Vodi organizaciju Freemuse u Srbiji. Bila je zaposlena u Inicijativi mladih za ljudska prava od oktobra 2009. godine, prvo u outreach programu Inicijative, a zatim i na poziciji koordinatorke Programa za tranzicionu pravdu. Diplomirala je na Fakultetu političkih nauka (novinarsko-komunikološki smer), gde je trenutno na master programu. U maju 2008. izabrana je na konkursu da, sa još devetoro mladih iz Srbije, učestvuje u programu stažiranja u Međunarodnom krivičnom tribunalu za bivšu Jugoslaviju u Hagu i u Odeljenju za ratne zločine Višeg suda u Beogradu. Jasmina je koordinirala brojne projekte razmene mladih sa ciljem obrazovanja o neposrednoj prošlosti u regionu, kao i onih koji su za cilj imali integraciju manjina u srbijansko društvo. Od 2017. godine je aktivna članica CIEH-a kroz rad na različitim projektima.
Urednici naučne publikacije: Sanela Schmid i Milovan Pisarri