Nekoliko kilometara od Beograda, u podnožju Avale, nalazi se najveće stratište u Srbiji u kojem su nemačke vlasti i kvislinške formacije streljale za vreme Drugog svetskog rata nekoliko desetina hiljada ljudi.
Mesto je izabrano jer se ranije koristilo kao strelište. Prva masovna streljana, uglavnom komunista i Jevreja, vršena su već u leto 1941. godine. U jesen iste godine Jevreji su dovedeni u velikim grupama iz logora Topovske šupe, a drugi taoci uglavnom iz logora na Banjici.
Streljanja će biti vršena do jeseni 1943. godine, nakon čega su svi leševi ekshumirani i spaljeni, o čemu postoji nekoliko svedočenja koja detaljno opisuju celu akciju. Posle spaljivanja, ostaci su kamionima prebačeni na obalu reke Save kod Čukarice i tu istovareni.
U Jajince su dovedeni i svi Jevreji sa logora na Sajmištu, uglavnom žene i deca, ubijeni između marta i maja 1942. godine upotrebom gas-kamiona (dušegupke).
Prvo spomen-obeležje postavljeno je 1951. godine povodom desetogodišnjice od izbijanja ustanka u Jugoslaviji. Prostor oko obeležja je uređen 1964, da bi kasnije definitivno postao spomen park i dobio 1988. godine poznati spomenik autora Vojina Stojića.
Stratište u Jajincima kod Beograda je jedno od retkih mesta za koje se i danas ne zna ni približan broj žrtava, ali koje su, po procenama istoričara, u desetinama hiljada. Medju prvim žrtvama su bili i Jevreji i Romi Beograda i Banata, taoci logora Topovske šupe. Na Jajincima se zvanična komemoracija održava jedanput godišnje, na dan proboja logoraša iz Jasenovca, u tadašnjoj NDH. Istorija sistema logora i stratišta Beograda je ipak, sačuvana u retkim dokumentima kvislinške i nacističke administracije i sećanjima malobrojnih svedoka. Jajinci su svoje mesto u kolektivnom sećanju dobili i kroz roman "Gec i Majer" Davida Albaharija.
Gecu i Majeru je bez sumnje saopšteno, to se nije moglo izbeći, da su gotovo svi jevrejski muškarci u Srbiji već streljani. Nisu znali kako se to desilo, niti kako je ta akcija izvedena, ali, ruku na srce, to ih nije ni zanimalo. Meni je, međutim, poznato kako se to odigralo: gotovo svi muškarci iz porodica moga oca i moje majke stradali su tokom jeseni 1941. godine. Prethodno sakupljeni u raznim prihvatnim logorima i zatvorima, odvođeni su na streljanje u manjim i većim grupama, najčešće u znak odmazde za ubijene nemačke vojnike. Pokopani na raznim stratištima u okolini Beograda, oni tvore zamršenu mrežu smrti koju nikada nisam uspeo u potpunosti da razmrsim. Za one koji su bili na Sajmištu bar se zna tačan put: preko savskog mosta, kroz Beograd, do Jajinaca. Ja znam taj put; oni ga nisu znali. Dok su stajali u redu iza kamiona, verovali su da odlaze u novi logor u Rumuniji ili Poljskoj. Nije li im tako rekao komandant logora, izvesni Andorfer, koji se čak potrudio da izmisli pravila novog logora i podeli ih članovima jevrejske Uprave? Sasvim slučajno, a možda i ne, unteršturmfirer Andorfer je, pre nego što se profesionalno posvetio SS organizaciji, radio kao poslovni direktor hotela.
David Albahari, iz romana Gec i Majer
